Giới thiệu

β-glucans, bao gồm các đơn vị glucose liên kết thông qua liên kết glycosidic β-1,3 hoặc β-1,6 được sử dụng thành công để tăng cường khả năng miễn dịch của động vật giáp xác chống lại bệnh nhiễm ký sinh trùng, hoặc vi khuẩn và virus (Robertsen và cộng sự, 1990; Sung và cộng sự, 1994; Scholz và cộng sự, 1999; Chang và cộng sự, 2003; Misra và cộng sự, 2004). Một số nhà nghiên cứu đã chứng minh rằng ảnh hưởng đáp ứng miễn dịch của β-glucans có thể là đáp ứng tạm thời (Sakai, 1999). Sung và cộng sự, (1996) đã quan sát thấy rằng ảnh hưởng của β-glucan trên tôm sú chỉ kéo dài tối đa trong 24 giờ . Chang và cộng sự, (2000) cũng kết luận rằng ở tôm sú trưởng thành sau ngày 24 các thông số miễn dịch của tôm cao hơn so với ban đầu với chế độ ăn bổ sung β-1,3-glucan (2,0 g/kg). Ở một số nghiên cứu khác, đối với tôm thẻ chân trắng nuôi với chế độ cho ăn bổ sung β-1,3-glucan (1,0 g/kg) liên tục đã thấy các thông số miễn dịch cao hơn so với ban đầu ở ngày thứ 14 (Wang, 2007).

Nitrit cao được biết là ức chế hệ thống miễn dịch và sinh lý và dẫn đến tăng tính nhạy cảm với các tác nhân gây bệnh truyền nhiễm ở động vật giáp xác (Chen & Chen, 1992; Cheng và cộng sự, 2002; Tseng & Chen, 2004). Vì vậy, chúng tôi đưa ra giả thuyết rằng việc tăng cường các hoạt động miễn dịch trong tôm bằng các chất kích thích sẽ làm giảm độc tính của nitrit cao và cải thiện khả năng chống lại sự tiếp xúc của nitrit với tôm.

Xem xét các hoạt động: hô hấp (RB), protein, catalase, superoxide dismutase (SOD) và lysozyme được xem là các thông số miễn dịch quan trọng để đánh giá tình trạng sức khỏe ở động vật giáp xác (Mun˜ oz và cộng sự, 2000; Campa-Co´ rdova và cộng sự, 2002; Wang & Chen, 2005; De-la-Re-Vega và cộng sự, 2006), trong nghiên cứu này, các thông số này được sử dụng để đánh giá các hoạt động miễn dịch của tôm được cho ăn bằng chế độ ăn bổ sung β-1-3-glucan.

Chế độ cho ăn

β -1,3-glucan được bổ sung thêm vào thức ăn ở mức 1,0 g/kg, được thiết kế theo nồng độ tối ưu của β -1,3-glucan trong các nghiên cứu trước đây cho tôm (Rengpipat và cộng sự, 1998; Scholz và cộng sự, 1999; Lo ́pez và cộng sự, 2003). Tôm được cho ăn với các chế độ ăn khác nhau: chế độ cho ăn bình thường (C), chế độ bổ sung liên tục β-1,3-glucan (BG) và chế độ ăn xen kẽ β-1,3-glucan và chế độ ăn cơ bản cách nhau 14 ngày (C + BG), (xem Hình 1).

Hình 1: Các chế độ cho ăn thử nghiệm

Chú thích:
days: ngày
Control diet (C): chế độ cho ăn bình thường, không bổ sung β-1,3-glucan
β-1,3-glucan diet (BG): chế độ ăn bổ sung β-1,3-glucan liên tục

C+BG: chế độ ăn bổ sung β-1,3-glucan gián đoạn, chu kỳ 14 ngày

Kết quả

Tốc độ tăng trưởng và tỉ lệ sống sót sau 84 ngày cho ăn

Sau 84 ngày thử nghiệm với các chế độ cho ăn, không có sự khác biệt về trọng lượng tôm cũng như tốc độ tăng trưởng và tỉ lệ sống sót. Nhưng tỉ lệ sống sót của tôm có xu hướng tăng khi khẩu phần ăn có bổ sung thêm β-1,3-glucan.

Hình 2: Tỉ lệ sống sót của tôm thẻ chân trắng sau thử nghiệm 84 ngày cho ăn

Sự nhạy cảm của tôm thẻ chân trắng đối với stress nitrite

Sau 84 ngày được cho ăn với các chế độ ăn khác nhau, tôm sẽ được tiếp xúc với nitrite ở mức 20 (mg/L) và kết quả được theo dõi trong 5 ngày thể hiện ở hình 3

Hình 3: Tỉ lệ sống sót của tôm thẻ chân trắng khi tiếp xúc với Nitrite

Sau 72 giờ, chế độ thức ăn có bổ sung thêm β-1,3-glucan giúp tôm có tỉ lệ sống sót cao hơn khi tiếp xúc với nitrite có trong môi trường. Bổ sung β-1,3-glucan xen kẽ (C + BG) ở 96 và 120 giờ giúp tôm có tỉ lệ sống sót tương ứng là 87,6% và 81,6%. Tỉ lệ này cao hơn khi so sánh với khẩu phần cho ăn cơ bản (71.1% và 47,8%) và khẩu phần cho ăn bổ sung liên tục β-1,3-glucan (83,8% và 66,1%).

Các thông số miễn dịch của tôm sau khi tiếp xúc với nitrite

Trong huyết tương

Sau 120giờ tiếp xúc với nitrite hoạt tính catalase của tôm ở nhóm (BG) cao hơn hẳn so với nhóm (C) và (C +BG). Hoạt tính SOD trong máu của tôm ở nhóm (C + BG) cao hơn hai nhóm còn lại. Lượng protein tổng ở nhóm BG và (C + BG) cao hơn so với nhóm (C) (P>0.05)

Trong gan tụy

Hoạt tính lysozyme và RP của tôm ở nhóm (BG) và (C + BG) cao hơn hẳn so với nhóm (C), trong khi đó hoạt tính catalase và SOD không có sự khác biệt ở cả 3 nhóm.

Trong cơ

Các thông số miễn dịch không có sự khác biệt và không có ý nghĩa về mặt thống kê (P>0.05)

Kết luận

Nghiên cứu đã chứng minh việc bổ sung β-1,3-glucan vào thức ăn với liều lượng 1,0 g/kg giúp cải thiện khả năng đề kháng của tôm chống chịu trong môi trường có hàm lượng nitrite cao. Khả năng đề kháng chống lại nitrite của tôm với chế độ ăn xen kẽ 14 ngày β-1,3-glucan và chế độ ăn cơ bản 14 ngày cho hiệu quả cao hơn so với việc bổ sung liên tục β-1,3-glucan vào khẩu phần ăn và nó cũng có ý nghĩa hơn về mặt kinh tế.

Nguồn: Zhao, H.X. và cộng sự, (2012). Effect of dietary β-1,3-glucan on the immune response of Litopenaeus vannamei exposed to nitrite-N, Aquaculture Nutrition, 18: 272-280.

Lược dịch bởi: KS.Phạm Văn Hiệp, Cty CP CNSH Tiên Phong

Từ khóa: Beta Glucan, Beta 1,3 Glucan, tăng cường sức đề kháng cho tôm, Nitrite

Trở về