Vinhthinh Biostadt JSC

Sự thay đổi pH trong đất và phương pháp sử dụng phân hữu cơ là hai nhân tố có thể tác động đến mức độ hòa tan và tích tụ Cadimi trong cây trồng. Đáng chú ý, vào các vụ làm trái - đặc biệt khi mực nước hạ thấp và pH đất giảm - khả năng Cadimi hòa tan tăng cao, dẫn đến nguy cơ tồn dư kim loại nặng trong nông sản. Bên cạnh đó, việc sử dụng phân hữu cơ không kiểm soát cũng tiềm ẩn nguy cơ làm gia tăng hàm lượng kim loại nặng trong đất và cây trồng.

1. Tác động của pH đất đến sự hòa tan và tích tụ Cadimi

Cadimi là một kim loại nặng độc hại, thường tồn tại trong đất dưới dạng các hợp chất không tan hoặc ít tan. Tuy nhiên, khả năng hòa tan của Cadimi phụ thuộc nhiều vào độ pH của đất. Khi pH đất giảm (đất trở nên chua), đặc biệt vào mùa khô hạn hoặc khi nước rút khả năng Cadimi chuyển từ dạng khó tan sang dạng ion hoà tan (Cd²⁺) sẽ tăng lên. Dạng ion này dễ dàng bị rễ cây hấp thu và tích lũy trong các bộ phận của cây, từ đó dẫn đến dư lượng trong trái và các sản phẩm nông nghiệp.

Nhiều nghiên cứu cho thấy:

Ở điều kiện pH thấp (đất chua): Các ion Cadimi (Cd²⁺) trở nên dễ hòa tan hơn và dễ bị cây trồng hấp thu qua bộ rễ. Đây chính là lý do vì sao những vùng đất trũng, đất phèn hoặc đất canh tác thường xuyên bị ngập nước - sau khi nước rút vào đúng giai đoạn làm trái - rất dễ ghi nhận nồng độ Cadimi tồn dư cao hơn mức cho phép.

Ở điều kiện pH cao (đất kiềm): Cadimi có xu hướng bị giữ lại dưới dạng kết tủa hoặc hấp phụ bởi các hạt sét và chất hữu cơ, làm giảm khả năng di chuyển.

2. Nguy cơ từ việc sử dụng phân hữu cơ không kiểm soát

Phân hữu cơ là nguồn dinh dưỡng thiết yếu giúp cải tạo đất, cung cấp dinh dưỡng bền vững và cải thiện tính chất vật lý, hóa học và sinh học của đất. Tuy nhiên, thành phần của phân hữu cơ lại rất đa dạng, tùy thuộc vào nguồn nguyên liệu sử dụng.

Trong một số trường hợp, các loại phân hữu cơ công nghiệp hoặc tự chế có thể sử dụng những nguồn nguyên liệu như:

✅ Bùn thải công nghiệp, bùn ao hồ

✅ Phế phẩm từ nhà máy chế biến

✅ Các chất phụ gia pha trộn không rõ nguồn gốc

Nếu không kiểm tra chặt chẽ, các nguyên liệu này có thể chứa hàm lượng kim loại nặng cao, đặc biệt là Cadimi. Khi sử dụng đúng liều lượng và nguồn phân đạt tiêu chuẩn, hàm lượng kim loại nặng trong đất sẽ không bị ảnh hưởng đáng kể. Tuy nhiên, nếu nông dân sử dụng quá liều, hoặc sử dụng liên tục trong thời gian dài, kim loại nặng có thể tích tụ trong đất, và theo thời gian sẽ trở thành nguồn dư lượng tiềm tàng.

Nếu nhà vườn có thói quen sử dụng quá mức hoặc liên tục trong nhiều vụ, đặc biệt là tại những vùng đất chua hoặc đất trũng, Cadimi sẽ dần tích tụ trong đất. Khi pH đất giảm vào mùa khô, Cadimi này sẽ dễ dàng hòa tan, làm tăng nguy cơ dư lượng kim loại nặng trong nông sản.

3. Khuyến nghị về giải pháp quản lý

Để hạn chế rủi ro về dư lượng Cadimi trong cây trồng và nông sản, một số giải pháp cần được thực hiện đồng bộ:

✅ Theo dõi và điều chỉnh pH đất định kỳ, đặc biệt vào các thời điểm xử lý ra hoa và làm trái. Duy trì pH đất ở mức 6,0 - 6,5 sẽ giúp hạn chế sự hòa tan Cadimi.

✅ Kiểm tra nguồn gốc và chất lượng phân hữu cơ trước khi sử dụng. Ưu tiên các loại phân hữu cơ đạt chứng nhận VietGAP hoặc hữu cơ chuẩn quốc tế.

✅ Không lạm dụng phân hữu cơ tự chế hoặc chưa xử lý kỹ.

✅ Sử dụng Wokozim khoáng vi lượng cân đối nhằm hạn chế tích tụ kim loại nặng trong đất là một giải pháp đang được nhiều nhà vườn áp dụng.

✅ Cải tạo đất bằng các loại cây hấp thụ tốt kim loại nặng như cỏ Vetiver, hướng dương, mào gà, dền… để hút Cadimi ra khỏi đất.

Kết luận

Sự thay đổi pH đất và việc sử dụng phân hữu cơ không kiểm soát là hai yếu tố then chốt ảnh hưởng đến mức độ tồn dư Cadimi trong nông sản. Việc chủ động quản lý pH đất, kiểm soát nguồn phân hữu cơ và áp dụng các biện pháp canh tác an toàn sẽ giúp nhà nông vừa bảo vệ được chất lượng đất lâu dài, vừa đảm bảo an toàn thực phẩm và sức khỏe cộng đồng.

Bài viết được thực hiện bởi: phòng kỹ thuật - phòng Nông Nghiệp - công ty Vinhthinh Biostadt

Tư vấn kỹ thuật: 0915 446 744

Fanpage: Vinhthinh Biostadt Group

Youtube: Vinhthinh Biostadt Group

App: VTB GROUP